Nederlandsche Kroon, half-transport uit 1927 deel 2: de onderdelen

Het is weer eens tijd voor een update van de NL Kroon half-transport uit 1927 (framenr 74691, zie eerder artikel). Zoals al eerder gemeld is het frame helaas total-loss. Het frame is sterk opgereden door een harde, frontale aanrijding. Door de klap is de balhoofdbuis ook gestuikt, waardoor de balhoofdlugs niet meer recht tegenover elkaar staan en het stuur niet goed meer wil draaien. Aangezien ik toch nog een frame heb van een heel-transport uit hetzelfde jaar, heb ik alle onderdelen er af gehaald en schoon gemaakt, teneinde ze over te kunnen zetten. Daarbij kwam ik allerlei merktekens tegen, reden genoeg ook de onderdelen eens goed te documenteren. De fiets bleek nog grotendeels origineel, zelfs de trapas, al kan ik die niet gebruiken. Hij is te kort is voor het transport-frame en bovendien enorm versleten. Behalve de trapas, kunnen ook de voorvork en het balhoofd niet worden overgezet wegens een kleinere diameter. Alle andere onderdelen zijn als alles goed gaat op 10 juni te bewonderen op hun ‘nieuwe’ frame, nr 79830.

Allereerst de reden dat ik het frame scrap: zie de knik net onder de bovenste balhoofdlug. De onderste is bijna net zo erg, maar dan de andere kant uit. Zulke knikken zitten bij iedere lug van alle buizen voor de zadelbuis.

Ook de vork heeft een enorme oplazer gehad. De scheden zijn nog redelijk recht, maar de buis is sterk verbogen en ook nog eens gescheurd. De diameter is een standaard 1”, dat was duidelijk niet genoeg. Er staat 10-34 in gestempeld, oktober 1934? Dat is later dan de rest van de fiets, waarschijnlijk is hij dus al eens vervangen.

Het balhoofd lijkt sterk op een Batavus transportbalhoofd uit de jaren 50, dat soms ookn op sommige na-oorlogse Germaan transportfietsen zit (zoals die van Charles). Toch denk ik dat het wel origineel is, want exact zo’n balhoofd staat ook al in de onderdelen-catalogus van Cyrus uit 1915, in te zien bij de documentatiebank van De Oude fiets. Een lang lopend type!

De voornaaf is gemerkt ‘TRADE registered mark’ en ‘made in England’. De as is van Kwinto en is zeker een vervanging. De konussen zijn volgens mij nog wel origineel. Ze hebben een ‘kraagje’ waarvan ik niet begrijp waarom dat er zit, maar in onderdelenfolders tot ver in de jaren 20 is te zien dat konussen zo’n kraagje hebben, daarna niet meer. Een is vaag gestempeld met een 6 (of 9). De kogelbanen zien er nog geweldig uit!

Ook de trapas is gemerkt met ‘TRADE registered mark’ en ‘made in England’, met een typenummer en op de andere kant ‘SP 73-1.7’; januari 1927? Een van de cups is ook van Trade, de andere is een B&W, beiden zonder datum. De kogelbanen van de as zijn zo diep ingesleten dat de as op de randen van de cups heeft gedraaid, best wel lang ook zo te zien.

Beide cranks zijn van het merk ‘SZ’. De 7 eronder geeft de lengte van de cranks aan, 7” ofwel 178 mm. Het kettingblad is een 48 tands transport en gemerkt 106: oktober 1926?

De achternaaf is een Torpedo transportnaaf, dus met een grotere inbouwbreedte. De naafhuls is uit 1926, de meeste onderdelen van het binnenwerk zijn echter met een 27 gestempeld. Hij heeft nog een hevelkonus met een enkele nok om de remhuls te fixeren. Behalve F&S 09 en 27 onder de remhevel, is deze aan de binnenzijde gemerkt met een T; voor ‘transport’? De remmantel en de remhevel zijn beiden vervangen uit 1937, die zijn dus vervangen.

Het zou me niet verbazen als de fiets in- of kort na WOII is weggezet om nooit meer te worden gebruikt. De reden zal ongetwijfeld de schade aan frame en vork zijn, die duidelijk is veroorzaakt door een harde frontale aanrijding. Misschien was dat zelfs al de tweede keer, aangezien de voorvork in 1934 vervangen lijkt te zijn.

Rob

Transportfiets van Marcel

Geachte redactie,

Ik heb al enkele jaren een transportfiets in mijn winkeltje staat voor de sier. Maar ik moet opruimen. Hebben jullie enig idee welk merk dit is, en hoe oud ongeveer (ik denk zelf 1962). En is hier nog een waarde aan te verbinden? Wielmaat is 26×2 (wat droge Vredestein banden).

Ik zou het fijn vinden om een reactie te krijgen. Al is het maar op een gedeelte van de vragen.

Als er belangstelling bestaat, de fiets is te koop. Ik heb ‘m nog niet ergens anders te koop gezet.

Update, close-up van het transfer op het achterspatbord:

Met vriendelijke groet,

Marcel Franken

Gazelle uit 1929 van Abram

Abram had de Gazelle uit 1929 die recent op marktplaats stond overgenomen, en is begonnen met de restauratie.

De fiets heeft lang buiten gestaan. Dit heeft de nodige schade opgeleverd, maar is desondanks in goede staat voor een fiets van die leeftijd, met veel originele onderdelen.

De achternaaf is een Transport Torpedo uit 1928. Dat is een best zeldzame naaf. Er is er bij mij maar een ander exemplaar van bekend.

Typisch is dat bij de transportversie, de enkele nok op de remhevelconus langer is toegepast dan bij de toerfiets Torpedo naven. Daar was deze rond 1925 al vervangen door het latere model.

Deze conus is helaas versleten, dus Abram zoekt naar een vervangend exemplaar van dit model.

Zelfs het tandwiel is nog origineel:

Details van de trapas, crankstel & kettingwiel:

De framedelen zijn geschuurd en in de blanke lak gezet, met zoveel mogelijk behoud van de originele lak:

Het originele oude model voordrager van Gazelle, die nog op de fiets aanwezig was:

De achtervelg was goed doorgerot. Gelukkig had Abram nog een vervangende Kronprinz transportfiets velg uit de jaren ’20.

De onderdelen zijn klaar voor assemblage:

Transportfiets met interessant kettingwiel van Ronald

In navolging op de transportfiets van marktplaats, eerder opgemerkt door Richard, heeft Ronald deze aangeschaft.

Eerst nog een paar van de foto’s van marktplaats:

En in het bezit van Ronald:

Het meest opvallende waarom het draaide is natuurlijk het kettingwiel met 4 cirkels. Als dat origineel was, had dit een hele vroege transportfiets kunnen zijn. Helaas blijkt dit een dunner toerfiets kettingwiel te zijn:

Het framenummer van de fiets is 417:

De achternaaf is een Torpedo uit 1947 (jubileum uitgave):

De voornaaf is ongemerkt. De trapas is een Gerkinet uit 1941:

Verdere opvallende details zijn de zeer lange en slanke staande achtervork:

Ook de liggende achtervork is lang, waardoor het achterwiel veel verder naar achteren zit dan normaal.

De achterpadden zijn ook apart, en lijken veel op die van de “Frankenstein” van Charles:

En de bij de balhoofdbuis komen de onderste twee buizen op losse lugs uit, wat lijkt op mijn 20er:

Nog wat verdere details:

Fichtel & Sachs Torpedo Ho. (transport) uit 1938

Zojuist heb ik een transportfiets versie van een Torpedo naaf kunnen aanschaffen. Wat maakt deze nou anders dan de gewone? Dat is met name de breedte, waardoor de kettinglijn wat verder naar buiten ligt. Bij een normale Torpedo naaf ligt de kettinglijn op 38 of 41mm uit het midden, afhankelijk van hoe je het tandwiel monteert. Bij de transport versie is dat 45mm. Doordat de trapas van een transportfiets langer is, ligt de kettinglijn ook wat verder naar buiten. Om te zorgen dat het kettingblad en tandwiel goed uitlijnen, is dus een bredere achternaaf nodig (of een offset tandwiel). De meeste transportfietsen werden echter met normale breedte Torpedo naven uitgevoerd, waardoor de ketting dus iets scheef loopt. Maar zo nu en dan werd ook de bredere variant toegepast.

Verschil tussen een normale (boven) en transport Torpedo (onder)

P.s. beide naven hebben 3mm spaakgaten, dus er passen spaken tot dikte 12 in (2,65mm, altijd 0,3mm ruimte nodig). De grootte van die gaten wisselt ook per naaf, dus daar moet je ook goed op letten.

De transportversie is gemarkeerd met “Ho.”. Latere exemplaren werden gemarkeerd met “Tr. T”, zie voorbeeld.

De inbouwbreedte van de transport versie is 115mm, de normale 108mm. De meeste onderdelen zijn hetzelfde, behalve de remmantel, de as en de huls die langer zijn. Op de remhevel staat ook “Ho. “, maar ik zie geen verschil met een normale remhevel.

Van deze naaf ga ik een keer een wiel bouwen, om uit te proberen wat ik merk kwa verschil.

De naaf in onderdelen, met jaartal markeringen (remmantel en drijfkop zijn ooit vervangen):

Jeroen