alles over transportfietsen
In 1926 kondigde W.K.C. aan de import van W.K.C. rijwielen te hebben overgedragen naar A. Druyf & Co. en De Vrieze & Co. Over De Vrieze & Co. kon ik niets terugvinden. Met dank aan Aad Streng voor het vinden van de volgende advertentie:
De Vrieze & Co. importeerde dus zeker ook de transportfietsen van W.K.C.
Poelestraat 36 vandaag de dag: https://goo.gl/maps/H6oEdX9UfgmmqLiQ9
De advertentie van W.K.C. uit 1926:
Juncker was niet de enige importeur in de jaren ’10 van W.K.C. transportrijwielen. Deze afbeelding heb ik zojuist ontvangen uit de handelscatalogus van M. Adler, seizoen 1911-1912 (met dank aan Aad Streng). Het is hetzelfde frame als die van Juncker uit 1910, maar met een aantal duidelijke verschillen. Het W.K.C. frame geleverd door M. Adler is uitgerust met een klokkenlager (= glockenlager). Dit is een crankstel/trapas met belvormige stofkappen, en een spieloze verbinding, zoals in Duitsland de norm was. Ik ken vermeldingen van klokkenlagers onder andere van Baving uit 1914, ook vrij zeker import uit Duitsland. Ook opvallend is de bandrem, die door de voorvork het stuur heen loopt. En tenslotte heeft het frame ook een stuurvergrendelingsknop, iets dat je alleen op de jaren ’10 transportfietsen terugziet.
Over M. Adler: “M. Adler (bijnaam Puck) was een zeer succesvolle wielrenner rond 1890. Hij is later de rijwielhandel in gegaan en bracht het merk HIMA. Om dat merk te promoten organiseerde hij een aantal jaren de HIMA rondritten in Nederland. Gezien zijn achtergrond als handelaar zal hij die rijwielen niet zelf hebben gemaakt. Ik ken althans geen fabriek van hem.”
Close-up van het klokkenlager:
Close-up van het stuur, bandrem en voordrager constructie:
En de ingesoldeerde achterpadden:
Firma A. Druyf & Co. is met name bekend van de Maxwell transport- en bakfietsen. Het bedrijf is volgens Rijwiel.net opgericht in 1914. Volgens De Oude Fiets is het merk Maxwell in 1924 gedeponeerd. Echter maakte Maxwell al voor die tijd gebruik van die naam, echter nog niet voor transport- en bakfietsen. Dat begon pas in 1929. Voor de informatie over Maxwell transport- en bakfietsen, zie dit artikel.
Dit artikel gaat over de periode daarvoor.
1922
De eerste vermelding die ik ken van transportfietsen die ik heb gevonden zijn de onderstaande aankondigingen in het vakblad “De Rijwielhandel” over de stand van A. Druyf in de RAI:
1925
Uit de onderdelen prijscourant van A. Druyf. Zie de volledige prijscourant hier.
Volgens de achterkant van de folder maakte A. Druyf destijds zelf de frames, al is het niet duidelijk of dat voor de transportfietsen ook gold:
1926
In 1926 namen A. Druyf & Co. en De Vrieze & Co. de import van W.K.C. transport- en bakfietsen over van Jüncker & Co., zie het onderstaande bericht uit de Rijwielhandel, 1926 (zie eerder artikel over Jüncker & Co. / W.K.C. (t/m 1926)):
W.K.C. is een staalfabriek gevestigd in Solingen, zie: https://www.wkc-solingen.de/en/wkc/history. W.K.C. is met name een wapenfabrikant, maar produceerde ook rijwielen, waaronder deze bakfietsen en transportfietsen voor de Nederlandse markt die werden geimporteerd door Firma A. Druyf & Co.
Uit het vakblad “De Rijwielhandel”
1927
In 1927 betrekt A. Druyf het pand aan de Oudzijds Voorburgwal 131 (in de eerdere advertenties was dat nog nummer 133), Amsterdam:
En de transport- en bakfietsen:
Close-up:
Hier is duidelijk het W.K.C. crankstel te zien, die op de onderstaande afbeelding (uit 1932) in onderdelen wordt weergegeven. Het is een klokkenlager-achtig crankstel, te herkennen aan de belvormige stofkap aan de linker crank. Echter de echte Duitse klokkenlagers zijn spie-loos bevestigd. A. Druyf heeft deze crankstellen ook op Maxwell transport- en bakfietsen gebruikt tot 1932.
De W.K.C. bakfiets. Deze is identiek aan de afbeelding in de prijscourant van Jüncker & Co. uit 1926. Het is zelfs dezelfde afbeelding, behalve dat hieronder W.K.C. is toegevoegd op de bak.
1928
1929
In 1929 kwam W.K.C. in problemen vanwege de Depressie, waarna vervolgens Firma A. Druyf & Co. zelf (transport) rijwielen ging produceren onder de naam Maxwell.
Jüncker & Co. was opgericht in 1898. Aanvankelijk was het een groothandel in onderdelen en geimporteerde rijwielen. Hieronder volgen scans uit folders en advertenties uit de periode dat Jüncker transport- en bakfietsen van het merk W.K.C. importeerde. Voor meer informatie over W.K.C. zie ook dit artikel.
1910
In het archief van De Oude Fiets (alleen toegankelijk voor leden) bevindt zich een prijscourant van Jüncker & Co. uit 1910, met daarin de eerste verschijning van W.K.C. rijwielen (in de prijscourant uit 1908 wordt W.K.C. nog niet genoemd). Daaronder bevindt zich ook deze bizarre W.K.C. transportfiets:
De heftruckvorkvormige voordrager zit direct op de balhoofdbuis bevestigd. En het voorspatbord is evenlang als het achterspatbord. De wielen hebben 50 spaken. Het geeft de fiets een vreemd uiterlijk. Ook staat het frame als afbouwframe beschikbaar:
Dit zijn de enige tot nu bekende afbeeldingen van W.K.C. transportfietsen geimporteerd door Jüncker. Mocht iemand nog meer voorbeelden hebben, dan voeg ik die graag toe! (mail naar redactie@transportfiets.net)
1917
1921
1924
In 1924 kondigt Jüncker aan te zijn gestart met eigen productie van rijwielen in dit artikel. Dit gaat aanvankelijk alleen nog om toerfietsen. Transport- en bakfietsen blijven van W.K.C:
1925
1926
In deze brief bijgevoegd bij de prijscourant van seizoen 1926/27 (zie link) geeft Jüncker aan nu ook te zijn gestart met de productie van eigen transport- en bakfietsen:
De bakfiets uit deze folder. Dit is nog een W.K.C. bakfiets. De bakfiets is identiek (inclusief W.K.C. kettingwiel) aan de W.K.C. bakfiets van A. Druyf & Co., zie dit artikel)
En de afbeelding van de eerste Jüncker transportfiets van eigen fabrikaat:
Nog enkele advertenties uit het jaar:
In 1926 geeft W.K.C. aan dat de import van W.K.C. is overgedragen o.a. naar A. Druyf & Co. (later bekend van Maxwell transport- en bakfietsen):
Voor latere Jüncker transport- en bakfietsen, zie het overzicht van prijscouranten (niet via de knop in het bovenstaande menu, dat overzicht is verouderd): https://www.transportfiets.net/2018/03/25/overzicht-prijscouranten/
Afgelopen zaterdag (inmiddels twee maanden geleden, ik loop wat achter, red.) heb ik een oude vergeten transportfiets opgehaald in Veenendaal. Daar bleek nog veel meer oud spul te liggen op zolder. Ik zag een Cyrus dames transportfiets en veel, heel veel oud en leuk spul. Een soort winkel van Sinkel. Ik zal binnenkort een paar foto’s maken van deze Cyrus (waarschijnlijk Eysink Super Standaard, red.). Zij is te koop. Bijgaand een paar foto’s van de overblijfselen van wat ooit en transportfiets was. Er zat nog een belastingplaatje van 1940/1941 op.De fiets is dus vooroorlogs. Alles zit vastgeroest. Mooi stukje transportfiets archeologie. De wielen heb ik erbij. Daar zat een 70 jaren torpedo naaf in, helaas. Waarschijnlijk een keer gereviseerd 40 jaar geleden.
Hartelijke groet,
Paul
Red.:
Deze fiets trok gelijk mijn aandacht, omdat ik net bezig was met materiaal te downloaden over W.K.C. (tot 1929) en later Maxwell (vanaf 1929) van firma A. Druyf te Amsterdam. Twee dingen die opvielen waren de ingesoldeerde achterpadden en het typerende kettingwiel/crankstel. Dit is exact dezelfde als die in een artikel uit 1932 over Maxwell te zien is in “De Nederlandsche Rijwielhandel” (zie Maxwell, A. Druyf & Co., Amsterdam):
Dit kettingwiel is ook te zien op de eerdere bakfietsen van W.K.C. (als je goed kijkt, zie je dat het duidelijk niet de standaard vijfpuntige ster is, maar dezelfde als op de bovenstaande afbeelding):
In het artikel van Maxwell uit 1932 wordt ook beschreven dat Maxwell rijwielen voornamelijk uit W.K.C. onderdelen zijn opgebouwd. Dus dat maakt het niet makkelijk om te achterhalen of de fiets nu een W.K.C. of Maxwell is.
Er zijn echter twee dingen die mij doen vermoeden dat het een W.K.C. is, en niet een latere Maxwell. Als eerste vanwege de ingesoldeerde achterpadden, wat het vermoeden geeft dat het een jaren ’20 transportfiets is.
De tweede reden is het stuur. Bij W.K.C. (1928) zit de horizontale stuurbuis direct boven de vertikale stuurbuis:
En bij Maxwell (1932) zit de horizontale stuurbuis voor de vertikale stuurbuis:
Het is geen hard bewijs, en de beschikbare afbeeldingen zijn ook erg vaag. Maar het is in ieder geval een fiets van begin jaren ’30 of eerder, en vrij zeker afkomstig van de firma A. Druyf. Al met al zeker een interesante fiets, die verdere studie en restauratie waard is.
Jeroen