Ik had al een tijdje op mijn verlanglijstje een mooi Hulshof transportzadel staan. Op zich zijn Hulshof transport zadels niet heel zeldzaam, maar wel met het leer nog in goede staat. Nu heb ik een prachtig exemplaar van Abram kunnen overnemen:
Dit zadel heb ik gemonteerd op mijn Joka/Magneet stafiets. Daar zat een Hulshof transportzadel op toen ik hem kocht, maar het leer was kompleet vergaan. Ik had een redelijke vervanger erop, deze is in veel betere staat. En daar wordt de fiets toch ook weer een heel stukje fraaier van:
Hulshof zadels zijn niet de makkelijkste om te installeren, dus het is wel even prutsen voor je de antirotatie plaatjes tussen de stroppen en het zadel hebt zitten, en de bouten erdoorheen.
Laatst spotte ik ik op MP een transportzadel met een onderstel van drie veren, in een collectie zadels die als lotje werden aangeboden. Na enig onderhandelen heb ik ‘m over weten te nemen zonder de rest van de zadels, die kon ik niet echt gebruiken en nemen veel te veel plaats in. Bij bezorging bleek het te gaan om een zadel van het merk ‘Herlendo’. Nooit van gehoord en ik kon er ook maar heel weinig over vinden op internet; het enige dat ik vond was dat de fietszadel-fabriek Herlendo in Heerlerheide stond en in 1926 is opgericht door J. van Eechem. Met dank aan de heemkundevereniging Heerlen. Verder: absoluut niks. Niet op het forum van de Oude Fiets, niet op Delpher, geen enkele advertentie zelfs. Ik vrees dat de fabriek geen al te lang leven beschoren is geweest…. Beetje beperkt misschien, om alleen fietszadels te maken?
Het zadel heeft een aantal bijzondere details die ik bij andere zadels nog niet eerder heb gezien. Het lijkt een doodgewoon drieveer zadel met een extra strop, maar alles is veel zwaarder uitgevoerd. De veren van het onderstel zijn twee keer zo dik als een lepper! De neusveer is ook bijzonder, de buitenste krul loopt door en is als een soort haakje omgebogen om ‘m tussen het onderstel te fixeren, heel elegant. Bij Lepper gebruiken ze daar een los stukje voor dat tussen de krul en het onderstel wordt geklemd maar nooit echt goed vast zit. Maar het meest bijzondere vind ik wel de strop, waar er helaas eentje van ontbreekt. Maar de strop die er nog op zit is gegoten!
Het dek is niet zo best meer, maar omdat het zo’n bijzonder merk is wil ik het natuurlijk liever niet vervangen. Hoe zou je zoiets het beste kunnen repareren?
Maurice en ik hebben vandaag een transportfiets van het merk Germaan opgehaald in Scherpenzeel. Het framenummer is R1900. Ik weet zo niet welk bouwjaar daar bij hoort (volgens het dateringsboekje 1953, red.). Er zit een Torpedo in het achterwiel waar 54 in staat, maar het is zeer waarschijnlijk dat die een keer vervangen is. Het lijkt of de fiets veel ouder is.
De fiets heeft twaalf jaar buiten gestaan. Wel onder een afdak maar er is toch veel vliegroest ontstaan. Het viel mee om de fiets te demonteren. Alles kwam makkelijk los zonder dat er bouten braken. De trapas voelt als nieuw. Loopt licht en heeft geen speling. Ik heb een nieuw zadeldek van F&J van Werven uit Meppel wat op het frame van het zadel past, dus dat gaat er op. Verder ga ik proberen om de fiets zo authentiek mogelijk te houden. De wielen zijn nog recht maar het is dus wel te zien dat het achterwiel opnieuw gespaakt is. Op de as van de naaf zijn twee extra moeren tussen de achtervork gemonteerd. Dat zou kunnen betekenen dat de fiets ooit als een doortrapper verkocht is. Als ik er nog een heb ga ik er misschien een oudere achternaaf in spaken. Een mooi komplete en originele fiets die zich makkelijk liet demonteren. Voorlopig hoeven alleen het zadeldek, de sluitschakel van de ketting en de banden vervangen te worden.
Dit artikel is bedoelt om een algehele samenvatting te geven van de transportrijwielen van Maxwell. Naarmate mijn kennis groeit, zal ik ook dit artikel verder aanvullen.
Over de begin jaren van firma A. Druyf & Co. heb ik nog niet zoveel terug te vinden. De eerste advertenties die ik heb zijn van 1928. Toen was A. Druyf & Co. nog importeur van bakfietsen en transportfietsen van het merk W.K.C., waarover in dit eerdere artikel meer te vinden is. W.K.C. is een Duitse staal fabriek gevestigd in Solingen, die onder andere ook rijwielen produceerde. W.K.C. kwam door de Depressie in 1929 in de problemen, waardoor firma A. Druyf waarschijnlijk overgestapt is om zelf rijwielen te gaan produceren.
Vanaf 1929 begint firma A. Druyf & Co met het adverteren van bak- en transportfietsen van het eigen merk Maxwell. De naam Maxwell was echter al geregistreerd in 1924 (bron). Rijwiel.net geeft aan dat de oprichting van Maxwell al in 1914 plaatsvond. Of dat het merk Maxwell betreft of de firma A. Druyf & Co is mij niet duidelijk.
1929
De vroegste advertenties van Maxwell bakfietsen komen uit 1929, gepubliceerd in het vakblad “Orgaan voor het Rijwiel- en Automobielbedrijf”. Hierin staat eerst nog zowel W.K.C. en Maxwell tegelijk genoemd, en daarna alleen nog Maxwell:
1932
In 1932 verschijnt er een uitgebreid artikel over Maxwell transportrijwielen in het vakblad “De Nederlandsche Rijwielhandel” (let ook op het typerende kettingwiel in afbeelding 2, wat hetzelfde is als op de eerdere W.K.C. transportrijwielen geleverd door A. Druyf & Co.):
Hieronder volgen nog (onvolledige) scans van de Maxwell prijscourant uit 1932, met onder andere een opvouwbare bakfiets:
1934
1935
In 1935 introduceert Maxwell de duplex bakfiets. In het vakblad “De Nederlandsche Rijwielhandel” werd een uitgebreid artikel geplaatst:
En heel veel advertenties, waarvan ik er eens selectie hieronder plaats:
1936
In 1936 wordt de Maxwell kruisframe transportfiets geintroduceerd (scan met dank aan Theo de Kogel) in “De Nederlandsche Rijwielhandel”:
En nogmaals de duplex:
1937
1938
1939
En in dit eerdere artikel is nog een uitgebreide prijscourant te vinden van alle modellen uit 1939: Prijscourant Maxwell 1939
1940
In de oorlog stopt de productie, onder andere door de materiaalschaarste. Na de oorlog verschijnen de volgende advertenties, helaas geen beeldmateriaal meer:
1945
1949
1951
1952
Na de oorlog is dus in ieder geval de productie van Maxwell bak- en transfietsen voortgezet.
Rond 1960
Deze folder is de enige naoorlogse die ik tot nu toe ken. Met dank aan Ronald voor de scans:
In 1961 is het merk opgeheven (bron). De naam Maxwell is recent weer in gebruik genomen, maar heeft geen relatie tot het originele bedrijf.
