Boeren en fietsen

Hoi Bas.

Misschien nog iets ter aanvulling van je transportfietsverhaal.

De boeren fietscombinatie

Wat je ook vaak zag was dat boeren met een ‘melkkarretje’ achter de transportfiets naar de ‘waai’ fietsten om de koeien te gaan melken. In Terheyden (vlak bij Breda) zag ik dat nog tot in de jaren ’80. Dat waren de laatst overgebleven keuterboeren die hooguit 8 tot 10 koeien hadden. Van oudsher waren ze eraan gewend om zelf de melk aan de boerderij te verkopen. Sommigen maakten ook boter. Op het tekeningetje kun je zien hoe dat er ongeveer aan toe ging. Vaak hadden dergelijke boeren ook nog wat land, her en der verspreid over de omgeving, waar ze graan, spelt (voor de paarden) en hooi verbouwden.

Ik heb ze nooit met hooi zien fietsen. Daar gebruikten ze de trekker voor omdat dat te grote hoeveelheden waren. Maar de melk werd nog wel op deze wijze vervoerd. Omdat dit soort boeren nooit aan ruilverkaveling hadden deelgenomen (vaak veroorzaakt door onderlinge onenigheid en vetes) moesten ze elke dag een heel eind fietsen om bij hun land te kunnen komen. Boeren die wèl aan de ruilverkaveling hadden deelgenomen hadden hun land direct aan de boerderij. Omdat ze geen afstanden meer hoefden te fietsen gebruikten ze alleen het melkkarretje. Later, toen het melken machinaal ging en er veel grotere hoeveelheden melk van veel grotere veestapels kwam, verdween ook dat karretje in de hooischuur.

Slechts een enkeling bleef fietsen. Nu worden dergelijke fietscombinaties nog wel eens van stal gehaald om er een boerendag mee op te sieren. Nostalgie heet dat dan. Maar stiekem verlangt iedereen die er over nadenkt terug naar die tijd. Een boer zal dat nooit bekennen maar de fiets en het karretje wordt nog wel met enige weemoed bewaard. Want het kan nog wel eens van pas komen. Ik ken een boer uit Made die nog zo’n combinatie, compleet met melkbussen en aanverwante zaken heeft staan. Ik heb gevraagd of hij dat wilde verkopen maar dat wilde hij niet. ‘Daar heb ons vader nog op rondgefietst’.

Groeten,
Roeland.

14 gedachten aan “Boeren en fietsen”

  1. Hoi Roeland,
    En wat ie gelijk heeft om het niet te verkopen.
    Erg leuk verhaal weer. Ik heb er van genoten.
    Ik zie ze ook helemaal gaan op de fiets en op hun dooie gemak.
    Groetjes van mij,
    Charles Waagenaar

  2. Hoi Charles.
    Dank voor het compliment. Ik denk dat je overal, in heel Nederland, dit soort uitspansels rond zag karren. Zo’n melkarretje stond op elke boerderij. Vaak werd het alleen maar gebruikt om de melkbussen aan de weg te zetten voor de ophaaldienst van de verschillende zuivelfabrieken. Maar er is ook een tijd geweest dat zo’n karretje, onderhand standaard, aan een transportfiets vast zat.
    Zojuist hoorde ik van een van mijn medetuinders dat hij ook zo’n karretje achter zijn fiets had en er nog tot ver na de oorlog mee gewerkt heeft op de tuinderij. Helaas was dat geen transportfiets. Anders hadden we nu een leuke foto voor de site gehad.
    Groeten,
    Roeland.

  3. Hoi Roeland,
    Ik heb nog twee wielen voor zo’n karretje. Mega zware assen van 13mm dik met moeren er op van 22mm gespaakt met spaak 10.
    Ooit ergens uit Drente op laten sturen.
    Het karretje zat er jammer genoeg niet meer bij.
    Jammer genoeg omdat ik er een gewoonte van maak om samen met mijn vriendin op vakantie te gaan met onze transportfietsen en dan zou zo’n karretje wel praktisch zijn.
    Dan maar niet de Pieterberg op.
    Ik had er al eerder melding van gemaakt op deze site http://www.transportfiets.net/2011/03/30/oude-banden/ en dacht er zelf een karretje omheen te bouwen.
    Groetjes van mij,
    Charles Waagenaar

    1. Hoi Charles.
      Als ik er tijd voor had zou ik zo’n karretje met wat strip en buismateriaal zo in elkaar kunnen bakken maar ik heb er helaas de tijd niet voor. Stalling is een ander probleem. Maar toch bedankt voor het aanbod.
      Groeten,
      Roeland.

    1. Hoi Bas.
      Dat klopt. Toen ik hem zag dacht ik aan een boer die ik, in het verleden, kende. Die reed met zo’n karretje achter zijn fiets. En wat ik me nog kan herinneren is dat dat wèl een transportfiets was. Maar ik denk dat je gelijk hebt met de toepassing van combinaties met gewone fietsen. Ik heb ook nog een foto van een oude boer uit Alphen die met kar, en melk-transportfiets, naar de boerendag in Alphen kwam om het wonder te laten zien. Als je er iets aan hebt stuur ik hem op.
      Groeten,
      Roeland.

  4. hallo Roeland,

    Prachtig verhaal, doet me meteen aan mijn opa denken. Die was boer in Nigtevegt en had ook zo’n karretje met grote spinnewebben en vastgekoekte aarde in zijn schuur staan. Toen ik hem als jochie van een jaar of 8 eens vroeg of ik dat karretje van hem mocht hebben om in Amsterdam mee te spelen reageerde hij precies zoals in jouw verhaal. Hij was toen al in de 80 en kon nauwelijks nog lopen laat staan fietsen. Boeren en verhalen over boeren zijn dus gelukkig nog onveranderd.

    groeten,
    Arnold

    1. Hoi Arnold.
      Het zijn de boeren ‘heiligdommen’. Aan de ene kant beschouwen ze het als een soort familiestuk wat nooit weg mag en aan de andere kant bestaat er nog een typisch boeren eigenschap die zegt dat iets altijd nog wel eens van pas kan komen. Niets wegdoen en alles bewaren. Een hinderlijke eigenschap die ik zelf ook heb en daarom zo goed kan begrijpen.
      Groeten,
      Roeland.

  5. Hoi Roeland,
    Ergens in Drente ben ik ooit bij een boer in ruste geweest. Hij had net zijn boerderij verkocht en was kleiner gaan wonen omdat zijn vrouw dan niet meer zo’n werk had aan het het huishouden. Zo zei hij. Het leek wel of ie zich verontschuldigde dat hij verkocht had.
    Achter het nieuwe huis stond een schuur waar de trekker nog stond samen met ander spullen waar ie maar moeilijk afstand van kon doen.
    Zijn transportfiets had ie aangeboden op marktplaats en ik kwam kijken of ik hem wilde kopen. Hij vertelde me dat zijn grootvader de fiets nieuw had gekocht en al pratend kwamen er verhalen omhoog over het boerenbedrijf. Alles bij elkaar ben ik anderhalf uur aan het luisteren geweest en nadat de koop gesloten was met een klap op de hand werd de fiets met gemengde gevoelens door mij achter in de auto geladen.
    Ik weet het niet zeker maar volgens mij had ie tranen in zijn ogen.
    Om de herinnering, niet om de fiets want die had inmiddels zo lang in de klei gestaan dat toen ie hem er uit trok er gedeeltes van de velgen in bleven steken. Het gaat om de fiets met 28″ wielen. http://www.transportfiets.net/2010/08/08/twee-nieuwe-fietsen-in-het-arsenaal/
    Alleen het frame, stuur, voorvork met balhoofd, de trapas, de cranck’s en het rek zijn overgebleven. De rest is nieuw “uit oude voorraad”.
    De fiets wordt dagelijks gebruikt dus je kunt wel zeggen dat ie met een tweede leven begonnen is.
    Groetjes van mij,
    Charles Waagenaar

    1. Hoi Charles.
      Prachtig verhaal zeg. Heb je de film ‘Paul dans sa vie’ al eens gezien? Zo niet dan kan ik je die aanraden. Hij is als DVD te bestellen bij bol.com voor €9,95. Dit is een film die je niet één keer kijkt. Het gaat over een boer in Frankrijk die leeft zoals zijn vader hem dat geleerd heeft en die nooit aan de ‘moderne tijd’ deel heeft willen nemen. Hij heeft dan wel geen transportfiets (wel een brommertje waar hij alles op vervoerd), maar als hij een transportfiets had gehad had hij alles daarop vervoerd.
      Groeten,
      Roeland.

        1. Het melkkarretje is in ieder geval wèl ruim vertegenwoordigd. Op de een of andere wijze is zo’n ding een internationaal, boeren begrip.
          Groeten,
          Roeland.

          1. Ik heb hier nog een achtertandwiel liggen met 22 tanden. Volgens mij heb je dat wel nodig als je met zo’n karretje uit rijden gaat. Zeker als je er mee op vakantie gaat en er de De Waard mee vervoert inplaats van achter de Volvo.
            ‘k Heb een fiets voor iemand gerepareerd die iedere dag van alles aan elkaar last dus ik moet maar eens een tekeningetje maken.
            ‘k Vind het wel spannend moet ik zeggen.
            Groetjes van mij,
            Charles Waagenaar

Laat een antwoord achter aan bas (transportfiets.net) Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *