Categorie: diversen

Allen,

Het Amsterdam Museum wil een stukje over transportfietsen voor op de website. Hierbij een voorzet. Graag jullie input!

Dank,
Bas

—
Vroeger zag je ze overal. Jonge jongens op zware fietsen met een enorme mand voorop. Ze bezorgden vaak brood of vlees, maar ook kruidenierswaren, was, olie, of achterop een stel melkbussen.
Het begon in de jaren ‘30, in de oorlogsjaren hoefden deze fietsen i.v.m. beroepsuitoefening niet ingeleverd te worden en in de jaren ‘50 stond op iedere hoek van de straat zo’n fiets.

Transportfietsen waren zwart met een breed stuur. Voorop zat een stalen rek met rieten mand, met soms een spatkleed met reclame van de winkel waarvoor bezorgd werd.
De dubbele stang was voor de stevigheid. Zo kon een paar honderd kilo vervoerd worden, al was daar stuurmanskunst voor nodig!
In die tijd had iedere stad een eigen fietsfabriek, met in de folder vaak een “Transport Rijwiel”. Bekende merken waren Gazelle, Batavus, Germaan en het Amsterdamse Simplex.

Slagersjongens droegen een witte jas, bakkersjongens vaak een keurig pak, maar ze hadden allen gemeen dat ze een gevaar waren op de weg. Men was niet gewend aan veel verkeer en verkeersregels werden met de voeten getreden. Wat dat betreft is er een parallel met de pizzakoeriers van nu. Daarbij hadden de fietsen meestal geen rem. Hierop werd bezuinigd bij de aanschaf. In het weekend waren er soms wedstrijden, transportfietsraces, waarvoor door de week hard geoefend moest worden.

De middenstand in de steden ontdekte het gemak van de transportfiets het eerst. De tweewieler was goedkoper en sneller dan een bakfiets. Op het platteland ontdekte men het gemak van transportfietsen ook, daar konden makkelijk een paar volle melkkannen vervoerd worden.

In het buitenland werden ook goederen per fiets vervoerd, maar toch is het Nederlandse model uniek, door de zware uitvoering die mogelijk was in het vlakke land.

In latere jaren werden de fietsen vervangen door bakfietsen met drie wielen, die handiger bleken met stallen en vervoer. De transportfietsen verdwenen toen langzaam uit het straatbeeld.
Op het platte land werden vrachten groter, dus verdween de transportfiets ook daar naar de hooischuur.

Incidenteel kom je ook de ouderwetse transportfietsen nog tegen, om nostalgische redenen, soms als decorstuk bij een bakkerij of in een tuin. Onderdelen zijn vanwege de bijzondere uitvoering niet meer beschikbaar.

De transportfiets is in een nieuw jasje weer helemaal terug in het straatbeeld. Aanzienlijk lichter uitgevoerd, met kleinere mand of plastic krat voor het stuur. En de heren hebben plaatsgemaakt voor dames.

Misschien kunnen jullie mij helpen. Ik organiseer bedrijfsevenementen. Voor een groot project op 3 september heb ik in de buurt van Dokkum 2 bakkersbakfietsen nodig. Enig idee.

Bij voorbaat dank !

Peter Miedema

Frisse Wind
Oosterduinstraat 9a
8881 BX – Terschelling West

T. 0031-562-448380

Een update van mijn Gazelle transportfiets uit 1956. Ik heb hem gekocht in Den Haag waar hij lange tijd is gebruikt door een slager. 4 jaar geleden had ik hem al gepost (zie hier), maar nu nieuwe foto’s.
In eerste instantie leek de voorste mand te groot, maar na het laten maken van de achterste mand is hij helemaal tot leven gekomen. Heerlijk om m’n drie kinderen mee te nemen. Zo nu en dan lastig om te fietsen wanneer ze achterin spelletjes spelen of ruzie maken.

Groet Nils Willekes