Wie kan mij helpen om deze bakfiets beter te dateren? Nabestaanden van de vorige eigenaar hebben het sterke vermoeden dat deze bakfiets al sinds de jaren twintig in de familie is, en al die tijd in Pannerden.
Kenmerken
- 532321 (rechts in de zadelbuislug, van onder naar boven, en tamelijk slordig)
- Middellang frame van een enkele getrokken buis 8 cm in diameter, afstand stuuras-trapas: 120 cm.
- Smeedijzeren (voor-)onderstel en remhandle
- De achtervelg en een van de voorvelgen zijn gewelfd tussen de spaakgaten
- De twee naven van de voorwielen zijn conisch
- Trommelrem met opstaande rand en inscriptie ‘Britishub Motobrake Birmingham’
- Geen voorziening om het zwenken te beperken
- Beugels voor verlichting (dus van na 1927?)
- Witte geschilderde vlakken op voorspatborden aan voor- en achterzijde (dus van vòòr 1935?)
- Overblijfselen van achterlichten op achterspatbord en een van de voorspatborden
- De voorspatborden zitten ieder maar met één beugel bevestigd aan het onderstel
- Extra plaatjes waar de spatborden aan de beugels zijn bevestigd.
Is dit een Gazelle? Framenummer: Er is maar één (Nederlandse) fabriek met nummers met zes cijfers: Gazelle. Als het een Gazelle is, dan correspondeert het framenummer in de afleverboeken met 1937. Maar Gazelle sloeg de nummers decennialang zeer consequent van boven naar onder in (ook als het nummer b.v. op de balhoofdlug stond, bij sportfietsen), en de nummers waren altijd strak ingeslagen (cijfers in een rechte lijn en allemaal even sterk en even groot). Bij Gazelle bakfiets met framenummer 677718 is dit zo. Bij deze bakfiets uit Pannerden staat het nummer “verkeerd om” en niet zo strak. De Gazellefabriek was toen de dichtstbijzijnde fabriek.
Verder wijst weinig op een Gazelle. Geen gazelles in het voortandwiel, geen cranks met ‘GAZELLE’ inscriptie, geen buisvormige naven in de voorwielen, geen typische Gazelle voorbrug.
De enkele lange getrokken framebuis kan duiden op een oorsprong van na de oorlog, toen TI Accles & Pollock met ‘Kromo’ buizen begonnen. Werden die buizen eerder gemaakt of geleverd? Is de fiets ooit misschien door een lokale smid verbeterd? De frames van fietsbuizen wilden nog wel eens verbuigen, is dit gebeurd waarna een smid een stevige buis heeft gepakt? Overigens wijst bij het frame zelf niets op zo’n ingreep.
Mogelijk interessante bronnen voor datering van de framebuis:
http://blackcountryhistory.org/collections/getrecord/GB146_BS-AP_5_3_3/
http://blackcountryhistory.org/collections/getrecord/GB146_BS-AP_5_3_8/
http://blackcountryhistory.org/collections/getrecord/GB146_BS-AP_5_4_8/
Na restauratie (juni 2013)
En heeft er iemand belangstelling voor de ’bak’? Anders gaat die naar de milieustraat.
Mark
Nijmegen, 20 juni 2013
Hoi Mark,
Er zijn maar drie dingen waar ik iets over kan zeggen en dat is nog maar minimaal.
De Britisch Hub & Co. LTD maakte naven voor transportfietsen. De ’transport nr.1′ was ooit erg populair want die kom ik erg veel tegen.
Ik heb echter geen idee in welke periode ze gemaakt zijn. Volgens een decennia lang dus daar heb je niet veel aan.
Een dergelijke velg ben ik nog maar één keer tegengekomen en heb me toen ook afgevraagd waarom die zo ‘gewelfd’ was. Ik meende toen dat het iets te maken had met fabricatie technieken i.v.m. met het ‘doppen’ of versterken van de velgen.
De fiets waar de velg in zat stond op de tweede verdieping van een eeuwenoude werkplaats in Boven-Leeuwen. Het is niet helemaal duidelijk hoe oud die fiets is maar als ik een schatting mag doen dan is het begin jaren dertig.
Als de velg origineel is dan zou het kunnen zijn dat er in die periode velgen gemaakt zijn met het uiterlijk van de velgen die ook in jou bakfiets zitten.
Toen ze begonnen met het verplicht stellen van de witte dertig centimeter op het spatbord werden die gedompeld. Dat wil zeggen dat fietsen ouder dan van 1935 geen witte verf aan de binnenkant van de spatborden hadden omdat die meestal alleen maar aan de buitenkant gekwast werden.
Spatborden kunnen natuurlijk vervangen zijn en dan kun je daar ook niets meer uit afleiden.
Het blijft een beetje vaag maar het is alles wat ik er over kan zeggen.
Hieronder de link naar de fiets met de gewelfde velgen. Er staat ook een fotootje van de velg bij.
http://www.transportfiets.net/2010/08/08/twee-nieuwe-fietsen-in-het-arsenaal/
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Het blijft moeilijk bakfietsen te identificeren en dateren. Toon Mensinck heeft twee bakfietsen de er op lijken beschreven als gazelle bakfietsen uit de jaren ’50: http://www.nostalgie-oirschot.nl/index.php?pagina=Bak-%20en%20Transportfietsen
Oudere Gazelle bakfietsen die ik ken hebben allemaal frames met dubbele buizen.
Enkelbuis frames zijn er in ieder geval vanaf de laat jaren ’30, zoals deze Union bakfietsen (maar dan met vierkante buis): http://www.transportfiets.net/2012/04/23/prijscourant-union-1939/
Het lijkt me vrij stug dat deze bakfiets uit de jaren ’20 komt, toen waren bakfietsen i.h.a. nog lichter uitgevoerd, vaak met 28″ wielen en in het begin ook meestal andere bladveren. Het kan heel goed zijn dat er al sinds de jaren ’20 een bakfiets in gebruik was, maar die in de loop der tijd is vervangen door een nieuwer model.
Dank voor jullie reacties, Charles en Jeroen. De spatborden zijn aan de binnenkant niet wit geweest. Zo langzamerhand lijkt het er op dat niet alle onderdelen vanaf het begin bij elkaar zijn geweest, dat sommige daarvan een eerder leven hebben gehad. Dat deze fiets een product is geweest van de lokale smid, maar dan met een crazy framenummer. Ik ga het Velorama bellen voor of na mijn vakantie, om de bibliotheek te mogen raadplegen. De leverbaarheid van de enkele ronde buis, daar moet toch een hard beginjaar van te vinden zijn.
De trapas lijkt me van een type /merk dat Juncker ook gebruikte vanwege de linker cone met de 6 gaatjes en de borg moer .
Dank je Marcel, ik houd Juncker in het achterhoofd.
Mark