alles over transportfietsen
Gazelle rijwielfabriek Dieren
Prachtige foto’s uit het Gazelle archief Dieren, met dank aan Jan Cees Rutgers voor het digitaliseren en beschikbaar maken van het Gazelle beeldmateriaal.
De vouwbakfiets in deze foto’s heeft nog een Gazelle letterwiel, dus van 1930 of eerder.
Online zoekende kwam ik deze transportfiets tegen. De fiets staat in het museum ’t Olde Maat Uus te Giethoorn, en was daar oorspronkelijk van de postbode. Met dank aan het museum voor deze foto’s die ik voor het artikel mocht gebruiken.
Wat direct opviel was het model “mohawk” frame. Het is niet zo’n model als dat van Eysink en Cyrus, maar eentje waarbij de onderste buis schuin omhoog loopt richting de zadelbuis. Dit is typisch voor jaren ’20 transportfietsen.
Hieronder een overzicht van de bekende transportfietsen met dit model mohawk frame:
Amstel, 1930:
Burgers, 1921, 1922 en 1925:
Burgers 1927:
De folders van 1917 en eerder, en die van 1929 tonen geen mohawk frame transportfietsen. Burgers produceert ook later nog toerfietsen met eenzelfde mohawk frame, maar alleen voor hogere modellen: https://burgers-enr.net/mohawk-overzichtjpg/. Die zijn daarom makkelijk te onderscheiden van de transportfiets modellen.
New Elswick (B-merk van Burgers) 1927:
De folder van New Elswick uit 1933 toont nog steeds hetzelfde model, maar met de beschrijving dat het rijwiel niet overeenkomt met de afbeelding en de bovenbuizen parallel lopen.
Nederlandsche Vlag Rijwielen, jaartal onbekend (mogelijk B-merk van Burgers):
Gazelle 1924:
Gazelle lijkt mohawk frames maar heel kort te hebben geproduceerd, want hij staat er niet in in de folders uit 1920 en eerder en ook niet vanaf 1925.
Het is dus vrij waarschijnlijk dat het een jaren ’20 fiets betreft. Precies hoe oud en welk merk is nog niet bekend. Het is in ieder geval het enige bekende exemplaar met zo’n model mohawk frame dat nog over is gebleven. En welk merk het ook is, het is in ieder geval dan zeker het oudste exemplaar van dat merk. Hopelijk kan er later nog eens onderzoek naar gedaan worden!
Hallo Redactie,
Ben al even op zoek naar een 40 gaats Fichtel & Sachs Torpedo naaf van voor de oorlog, maar helaas heeft de zoektocht nog niets opgeleverd Ik kijk vaak op Ebay.de, Markplaats, Transportfiets.net, en scheunenfun.de. Hoop dat ik via de lezers van jullie site nog aan een F&S naaf kan komen. Voorkeur gaat uit voor een zwarte versie, maar vernikkeld is ook prima. Mocht het enkel de huls zijn zonder binnenwerk, dan ben ik zeker geholpen. Het zou mijn Gazelle transportfiets weer helemaal compleet kunnen maken:
Nog wat foto’s. Het framenummer komt uit 1931:
Overigens ben ik al weer 15 jaar een liefhebber van transportfietsen, maar vond het tijd worden om er een ware hobby van te gaan maken.
Ter aanvulling, de Gazelle folder uit 1931:
Vervolg:
Hallo, ik wilde laten weten dat ik eindelijk een 40gaats naaf gevonden heb bij Toon in Oirschot. Ziet er nog netjes uit, en geen sporen van slijtage! Huls is van 1935, binnenwerk van tussen de ’25 en ’41. Spaakgaten zijn 2.8mm doorsnee.
Met vriendelijke groet,
Aleksis
Artikel over Apollo (opvolger Truckbouw Aalten en daarvoor Gazelle Aalten) uit Gazelle dealer bulletin van november 1984.
Weet iemand meer van de Gazelle fabriek in Aalten? Ik heb een foto van een eerste steenlegging door Jan Breukink in 1960. Verder geen materiaal hierover in het archief in Dieren.
Met vriendelijke groet,
Jan Cees
Nog wat detail foto’s van de Gazelle met letterwiel (van 1930 of eerder) in onderdelen.
Romeinse 2 en 6 op de buis van de voorvork. Zou dit een jaartal kunnen zijn?
Gesloten ogen voor de vooras:
Kettingwiel:
Trapas met 37 ingeslagen:
En de fiets weer in elkaar:
Update: we hebben een jaartal! Volgens Maarten: “Gazelle nummerde in de jaren 30 (en waarsch. daarvoor al en daarna zeker) haar slijtage onderdelen met maand en jaar nummer. Vermoedelijk is de Gazelle transportfiets van dit topic gemaakt kort na maart 1927. De trapas is van maart 1927 en de voorvork is waarschijnlijk in november 1926 gemaakt (de Romeinse 6= VI)”