Tag: Gazelle

Gazelle rijwielfabriek Dieren

Gazelle transport 1967

Er moest weer eens een 26″ Gazelle komen vond ik al een tijdje.
Onlangs was deze via het forum van de Oude fiets gratis op te halen in Barneveld. Conditie tuinornament:
https://forum.oudefiets.nl/viewtopic.php?t=10502

In het verleden heb ik wel diverse 26″ Gazelles gehad, waaronder een orgineel groene. Deze heb ik destijds weer verkocht vanwege ruimtegebrek, maar liever had ik hem gehouden. Ik heb nu weer wat ruimte dus dit was mijn kans. Deze is ook groen, afwasbaar.

Vorige week maandag heb ik hem opgehaald. Zondag had beter uitgekomen maarja, Barneveld biblebelt. Ik wil deze fiets opknappen zoals ik het meestal doe: alle assen reviseren en weinig tot niks aan het uiterlijk doen behalve zoveel mogelijk zinloze rommel eraf slopen. Zoals ik al vermoedde is de fiets veel minder slecht dan dat hij eruit ziet.

Voornaaf:

Het eerste wat aan deze fiets opvalt is de bijzondere voornaaf. Niet de gebruikelijke Gazelle 40 spaaks voornaaf maar een ander 40 spaaks dik model met een opvallend dun asje. Dat kan niet kloppen…
Bij het losdraaien van de eerste moer begint al snel de moer aan de andere kant mee te draaien zonder dat de conussen draaien. Dat begint al goed.. Of zou het een steekas zijn? Jawel. het is een steekas. De as waar de conussen opzitten is hol en er zit een kale vooras doorheen. Die is zo te zien al een keer afgedraaid en opnieuw gesneden waardoor de as best dun is geworden. De holle as is precies zo lang als wanneer de borgmoeren gemonteerd zitten deze geen mm meer uitsteekt, al is er nog maar één borgmoer en -ring aanwezig. De andere kant is opgevuld met ringen. De kogels blijken maar liefst 3/8 te zijn! ofwel 9,5mm. Twee maten groter dan ik ooit op een fiets gezien heb. Conussen en lagerschalen zijn nog prima maar de kogels zijn niet mooi meer en die vervang ik dan ook, toevallig had ik die liggen. Het gat in de holle as is 10 mm. Alle vervangende assen die ik heb liggen zijn 9,5 of 10,5 mm. Ik wil zo min mogelijk ruimte ertussen dus ik doe er vooralsnog een draadstang M10 in. Ik heb een draadstang 8.8 met fijne draad M10 x 1 besteld, dat is mooier en sterker.

Velgen en banden:

Een band is lek, maar beide binnenbanden zijn veel te dun dus daar komen wat dikkere voor in de plaats. De velgen zijn nog hartstikke mooi glimmend van binnen. Het achterwiel heeft een slag, die er vrij gemakkelijk uitgaat door wat spaken te ontspannen. Ze stonden ook wel erg strak.

Balhoofd:

De balhoofdlagers zijn nog prima. Ook daar doe ik nieuwe kogels in. De binnenbalhoofdbuis blijkt te zijn verbogen dus die richt ik ook even.

Torpedo:

Ziet er ook nog prima uit. De meeste onderdelen zijn gemerkt met H, dus uit 1966. De remmantel en kleine conus zijn imitatie en nog prima dus die gaan er gewoon weer in. Achtertandwiel is een kom model, die de kettinglijn corrigeert. Die is vrij gesleten maar nog wel bruikbaar, zeker voor die enkele keer dat ik er mee zal fietsen. Zie daar ook maar eens een andere voor te krijgen.

Crankstel:

Het tandwiel is het bekende met de Gazelles en nog in prima staat, maar zonder de extra verbindingslijnen die bij transportfietsen veel langer hebben doorgelopen dan bij gewone fietsen. Ik weet niet wanneer ze daarmee gestopt zijn. Conussen en lagerschalen van de trapas zijn ook nog prima maar ook hier zijn de kogels niet mooi meer en vervang ik die.

Spatborden:

Het voorspatbord is niet orgineel dus daar zoek ik nog een orgineel jaren 60 spatbord voor. Qua verweerdheid past hij overigens wel goed bij de fiets, die zit er al een tijdje op. Het achterspatbord heeft een flinke scheur tussen het varkensneusje en de spatbordbeugel. Ik slijp een stuk uit een oud spatbord en bout dit aan de binnenkant waardoor het weer sterk is. Tussen het spatbord en het mannetje van de liggende achtervork vind ik een verrassing, gebruikt als ring of scheidingsplaatje, een messing dealerplaatje van A vd Brand rijwielen uit Barneveld, Nieuwstraat 38.

Ik heb even op streetview gekeken. Het is een oud pandje waar nu een viszaak in zit. Maar mogelijk verteld dit plaatje iets over de geschiedenis van de fiets. Ik ben eigenlijk vergeten te vragen aan die vrouw of ze iets over de geschiedenis van de fiets kon vertellen.

De fiets zit inmiddels weer in elkaar en is rijdbaar, maar hij rijdt nog niet goed, vermoedelijk door het versleten achtertandwiel. Ik moet mogelijk wat van de tanden afslijpen zodat de nieuwe ketting niet achter de haakjes hangen blijft. Ik heb hier voorlopig helaas geen tijd voor dus ik kan er nog niet op rijden. 

mvrgr. Chiel

Brandweer transportfiets uit Amersfoort

Ik ben sinds kort in het bezit van een Gazelle transportfiets uit 1951. Deze transportfiets was in gebruik bij Brandweer Amersfoort en werd gebruikt voor de brandkranen controle. Voor op het transportrek zit een zelfgemaakte krat waar het gereedschap en andere spullen in zaten om de brandkranen te controleren, te documenteren en tevens de brandkranen bordjes in te bewaren.

27 jaar geleden kwam ik bij Brandweer Amersfoort werken in de technische dienst. In de kazerne was een ruimte waar een collega brandweerman oude spullen bewaarde. Deze ruimte werd het rariteiten cabinet genoemd en hier stond ook deze fiets in.

In 2002 verhuisde we naar een nieuwe kazerne, de fiets ging ook mee en heeft jaren voor het raam in de remise gehangen.

Sinds het voorjaar van 2025 is hij in mijn bezit gekomen. Toen de fiets in de garage stond was de vraag wat eraan gedaan moest worden.

Ik heb eerst maar eens goed gekeken wat er allemaal aan de hand was en dat viel op zich best mee. Er was geen totale restauratie nodig. De fiets is eerst helemaal uit elkaar gehaald. Daarna heb ik alle gelakte onderdelen flink gecleand en in de was gezet. Het resultaat was verbluffend. De wielen zijn opnieuw gespaakt en voorzien van nieuwe kogeltjes. Er zijn ook 2 nieuwe banden op gezet. De ketting is vervangen en de kogeltjes van de trapnaaf en het balhoofd zijn ook vervangen. Het zadel is nog de originele van Gazelle. Het dek is behandeld en ik heb hem aan de onder kant verstevigt, zodat hij minder doorzakt. Het eindresultaat is mooi geworden en ik kan er nu van genieten om erop te fietsen.

Groet,
John Pasker
Hooglanderveen

Dubbele strop op Gazelles uit begin jaren ’40

Zoals bekend pastte Gazelle kort begin jaren ’40 een dubbele zadelstrop toe op transportfietsen. Daarover is wel genoemd dat deze lug afkomstig zou zijn van tandems. Zojuist stond op het forum van de Oude Fiets een Gazelle tandem uit 1938 aangeboden, precies met die strop:

Dit is dus precies dezelfde lug als op Gazelle transportfietsen uit de jaren ’41 en ’42, zoals deze voorbeelden:
– De Gazelle ’41 van Maurice
– Gazelle uit 1942 van Maarten
– Wielen of naven gezocht voor Gazelle uit 1942
– Nog twee transportfietsen van Paul

Gazelle uit 1929 van Chiel

Om te voorkomen dat de nieuwe aanwas van jaren ’20 transporters opdroogt, hier nog een nieuwe (Nog nèt!): Ik heb deze al een paar jaar in bezit, maar heb hem onlangs pas op wielen gezet. Ik kocht hem als frame met crankstel met een berg onderdelen. Het stuur is mogelijk ook origineel. Deze fiets hoort op 40 spaaks wielen te staan en daarom duurde het even voordat ik wielen had. Door puur toeval kwam ik in het bezit van een 40 spaaks Torpedo uit 1929. Ik kocht ergens een spotgoedkope, totaal verprutste transporter en toen ik thuis was ontdekte ik dat er een 40 spaaks Torpedo op zat. Het hele wiel was helemaal zilver gekliederd en ik moest hem ontspaken om hem goed schoon te krijgen. Toen bleek hij uit 1929 te zijn! Ik heb hem toen ook in een andere, genopte velg gespaakt. Zo een velg had ik ook voor het voorwiel maar toen ik die op een Gazelle voornaaf aan het spaken was bleek er een hoogteslag in de velg te zitten. Die krijg ik er niet uit, dus ik moest op zoek naar een ander wiel. Toen vond ik een 40 spaaks wiel met een Gazelle transport doortrapnaaf. Iemand heeft een hoop moeite of geld hierin gestoken, want het tandwiel en borgring zijn nagemaakt. Gazelle transport achtertandwielen hebben een niet standaard schroefdraad. Dat had ik al eerder ervaren doordat ik een nieuw tandwiel voor mijn bakfiets nodig had. Rekje en zadel komen bij Abram vandaan. Ik moet er nog een keer spatborden opzetten als ik een keer tijd heb. Maar vooralsnog is hij rijdend!

Mvrgr. Chiel