Hoi Bas,
Vorige week donderdag heb ik een transportfiets van het merk FAMA opgehaald in Lexmond.
Herbert Kuner heeft me het een en ander verteld over de achtergronden van dit merk. Er is wat meer info te vinden op zijn site rijwiel.net.
Met de trein en de bus er naar toe en op de pas aangeschafte fiets weer terug naar Tilburg.
Er waren een paar dingetjes niet helemaal zoals het hoort maar over het algemeen was er goed mee te fietsen.
Ondanks de weersvoorspellingen die 15mm regen beloofden was het het mooiste weer wat je je als fietsen maar kunt wensen en met mijn prachtige ‘nieuwe’ fiets onder mijn kont kon ik niet anders dan me de Keizer van China wanen. Vier uur later was ik weer thuis en had vijfenzestig kilometer achter me gelaten.
Overigens een prachtige rit door veel natuur en agrarisch gebied die ik een ieder aan kan raden maar misschien was ik een beetje bevooroordeeld.
De vorige eigenaar is nog een stuk met me mee gefietst tot Leerdam om me daar de mooiste route te wijzen.
In Tilburg meteen naar mijn werkplaats om het achterstallig onderhoud in te halen.
Het voorwiel is inmiddels overgespaakt met oude spaken.
De ‘bobbel’ of hoogteslag is er uit en zat in de velg maar dat was niet echt een probleem. Ik dacht eigenlijk dat de band er niet goed op lag maar na controle weer opgepompt en was het nog steeds voelbaar. Een zijwaartse slag zat er ook in.
De oude spaken zaten zo vast in de nippels dat er niets meer te stellen viel dus die heb ik er maar uitgeknipt en vervangen door goede gebruikte.
Het ziet er uit of er nooit iets aan gedaan is.
De kogels en conen van het voorwiel waren ook op dus ook maar nieuw.
Het viel me daarbij op dat er 7/32″ kogels in zaten. Die heb ik maar vervangen door 1/4″. Dat draaide toch wat beter. Het is de zelfde lagering als de kleine cone aan de tandwielkant van een Torpedo.
‘k Heb gelukkig nog een laatje met van die dingen in mijn voorraadkast.
Ik had nog zo’n zelfde Vredestein Transport Extra Zwaar in de kleur crème liggen als er op zat maar dan iets minder versleten.
De oude band hield goed lucht en de binnenband kwam ook nergens naar buiten. En vijfenzestig kilometer is ook maar een kippe eindje.
Al met al weer een prachtig wiel geworden.
Het achterwiel was ook lachen. Op enig moment wilde ik het wiel weer vastzetten en om het te richten trok ik even aan een spaak. Die trok ik er zo uit! Nog niet eerder meegemaakt maar op een bepaalde manier ook wel weer leuk om te weten dat je daar toch nog 65km mee kunt fietsen.
De spaken waren vlak bij de nippel zo ver verroest dat je er bijna doorheen kon kijken.
De naaf is een Torpedo uit 1928. Na een schoonmaakbeurt van binnen en van buiten bleek er een drie in te staan wat staat voor spaakgaten bedoelt voor G12
Die gaan er dus weer in maar die heb ik niet meer gebruikt dus ik zit er over te denken om ze zwart te maken met een mix van zwarte lak en Owatrol. Ziet er een beetje ‘vies-oud’ uit.
Dat moet ik nog doen.
Het achterpad is iets breder dan de Torpedo naaf dus er zal wel een doortrapper ingezeten hebben maar dat vind ik geen optie tegenwoordig.
Het probleem daarbij is dat de kettinglijn niet meer helemaal klopt. Scheelt ongeveer een centimeter. Het maakt verder geen herrie tijdens het fietsen.
Er is een manier om het te verhelpen maar dan moet ik de liggende achtervork gaan richten en het wiel ‘paraplu’ spaken. Dat is tenminste de theorie.
Dat wordt maar niet in de praktijk gebracht. Zo fiets ie ook lekker.
De trapas die er in zit voelt zeer solide aan en gaat rond als een zonnetje.
De trapas heeft twee verschillende conen (ooit vervangen) die ‘omgedraaid’ zijn. De cone waarmee je de as kunt stellen zat aan de kettingkant.
In één cone zit een klein putje. Heb ik maar weer teruggezet.
De cups zijn meestal nog goed. Zo ook deze. Lekker laten zitten.
De linker en rechtercranck die er op zaten zijn beide wel van een transportfiets maar horen niet bij elkaar.
Het voorste tandwiel is samen met de rechter en linker cranck door mij vervangen door een, ook vernikkeld, cranckstel wat wel een stel is en nog redelijk mooi in de nikkel zit
De pedalen zijn helemaal een verhaal apart. Moet je voorstellen, de contra ‘moertjes’ om de coontjes op zijn plek te houden moet je verstellen met sleutel 18. Oók nog niet eerder gezien. Meestal is dat 11. De as is aan het eind dikker dan de as van een achterwiel.
De voorvork moest ook gericht worden maar die staat ook al weer recht. Het is gelukkig goed gelukt.
Het viel me op dat de fiets tijdens het fietsen de neiging had om ‘naar links te vallen’. Eergisteren een eerste proefritje gemaakt zonder de voorste bagagedrager. Zonder handen aan het stuur kan ik ‘kaars-rechtop’ blijven zitten. Daar werd ik dan weer blij van.
Factor geluk doet altijd een duit in het zakje bij dergelijke experimenten.
En lakken doe ik niets aan de fiets. De lak is weliswaar beschadigd maar niet zo dat het lelijk is. Kwestie van smaak natuurlijk maar daar valt niet over te twisten.
Gewoon lekker oud laten.
Het is te zien dat er in het verleden aan gesleuteld is om de fiets te onderhouden. Vandaar dat ie er nog is.
De houten handvatten zijn gemaakt door Mr. van Kulsdom die ik heb leren kennen bij stoomhoutzagerij Nahuis.
Die heeft dat perfect gedaan omdat de handvatten weliswaar moeizaam over de stuurbuis te schuiven waren maar ze gingen er helemaal op en zitten goed vast.
Het licht is van Lohmann. Er staat op de dynamo dat ie 10 volt geeft maar volgens mij is de magneet niet meer helemaal de oude en komt er nu wat minder Ampère uit. Hij doet het nog wel.
Het framenummer is 05867 en het vermoeden is dat de fiets van de vroege jaren dertig is maar daar mag iedereen het zijne aan toe voegen.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
