alles over transportfietsen
Deze transportfiets van het merk Estafette uit Gouda stond recent op marktplaats. Hij zit nog grotendeels ingepakt in papier zoals geleverd in 1941. Meer over deze fiets volgt snel, maar alvast een preview:
Uitpakken maar! (video):
En ook al heeft Charles al meer foto’s van na het uitpakken gestuurd, ik ga even plagen en die later plaatsen 😉 (Ook omdat ik momenteel niet thuis ben, en dus even moet wachten tot ik tijd hem een uitgebreider artikel te plaatsen).
Ik vergeet nog te vermelden dat ik mijn Goricke vandaag weer opgebouwd heb. Meteen een testrit en foto’s gemaakt.
Als je er mee begint om de kettinglijn van een fiets te richten kom je er achter dat er veel is om over na te te denken. Het begint met de stand van de trapas en daarmee het kettingwiel. Dan de liggende achtervork en de stand van het tandwiel. Het tandwiel zit aan de naaf en daar zit de rest van het wiel aan vast wat weer in lijn met het frame moet staan. Als de trapas in lijn met de liggende achtervork staat op zo’n manier dat de kettinglijn mooi richting het tandwiel gaat wil dat helemaal niet zeggen dat het wiel dan goed gericht in het achterframe zit. Stel dat de velg te veel naar links is gespaakt en de velg zit bij het mannetje in het midden dan zit niet alleen het wiel scheef maar het tandwiel ook. De velg moet dan met de spaken naar rechts gesteld worden. Een ander ding is de achterpadden. Als het wiel gemonteerd wordt en een van de twee as moeren wordt aangedraaid dan moet het wiel niet alleen recht in de liggende maar ook in de staande achtervork zitten. Bij de tegenoverliggende zijde moet dat ook zo zijn omdat er anders spanning op de as komt die het lagerwerk uit het lood haalt. Als dat allemaal klopt kan het zomaar zijn dat er iets aan de voorkant, voor de trapas, van het frame gesteld moet worden. Dat laatste zal zeldzaam zijn maar ik noem het hier omdat ik het na de aanrijding zo was. Omdat het bijna nooit bekend is wat er tijdens het leven van een transportfiets allemaal mee gebeurd is zou het kunnen dat er iets is verbogen. En dan, als de trapas recht staat, als de kettinglijn klopt en het achterwiel in lijn staat met het achter- en met het voorframe komt de voorvork aan de beurt.Die kan gecontroleerd worden door hem te demonteren en het wiel er zonder band in te zetten. Als de ruimte tussen de velg en de vorkpoten hetzelfde is moet de binnenbalhoofdbuis parallel staan met het wiel. Door bovenin de buis te kijken kan gezien worden wat het midden is. Verder naar beneden moet er dan links en rechts evenveel van de naaf te zien zijn. Als dat niet het geval is moeten de vorkpoten gericht worden. Dit hele verhaal bestaat omdat ik mijn Goricke weer recht wilde maken. Het is meteen duidelijk geworden dat niet alles helemaal klopte toen ik de fiets jaren geleden kreeg. In Beuningen heb ik de trapas en de voorvork gericht en omdat ik natuurlijk nieuwsgierig was of het klopte heb ik tijdelijk twee wielen gemonteerd die uit een Juncker kwamen om vervolgens niet te weinig trots te constateren dat het goed gelukt was ? Een paar dagen later kwam Maurice het frame brengen. Die heeft het voor mij meegenomen van Beuningen naar Tilburg. Met hooggespannen verwachtingen heb ik de originele wielen toen weer gemonteerd om er vervolgens achter te komen dat de ketting toch niet zo lekker over de tandwielen ging als ik gehoopt had? Na een korte inspectie bleek dat het achterwiel zo was gespaakt dat het scheef in het achterframe zat en daarmee de as en het tandwiel. Enigszins nerveus heb ik toen het andere achterwiel weer gemonteerd en toen ging het wel goed ?Meteen de wielen met elkaar vergeleken en het verschil ontdekt. Het wil zeggen dat de spaken van het wiel wat er in zat los gezet moeten worden zodat ik de velg ‘in het frame’ kan spaken.Het is nu niet meer te achterhalen waar het ooit fout is gegaan. Of het was al verkeerd en heb ik het niet in de gaten gehad, of er is iets door al het getrek en geduw veranderd en/of verbeterd waardoor het achterwiel aangepast moet worden. Zelf denk ik dat het wiel eerder al niet helemaal goed was omdat de ketting heel erg tordeerde toen ik die weer monteerde. Het zou kunnen dat die door de verkeerde kettinglijn ‘scheef versleten’ is. Als laatste moet vermeld dat de achternaaf vijftien jaar jonger is dan de fiets. Het wiel is met die vervanging van de achternaaf opnieuw gespaakt. Daarbij is met spaak G12 het wiel ‘vierkruis’ gespaakt. Omdat het niet gebruikelijk is om die dikke spaken en het vier keer kruizen te gebruiken vermoed ik dat de fietsenmaker indertijd een steek heeft laten vallen. Maar dat blijft een beetje speculeren natuurlijk. Er zullen tijdens de correctie wat spaken en/of nippels sneuvelen maar gelukkig heb er nog een paar van de juiste dikte, lengte en leeftijd dus dat gaat ook wel weer goedkomen ?
De trapas die ik van Maurice heb gekregen?:
Een dynamo die er mooi bij past:
De buisvormige voornaaf:
Het balhoofd:
Een reparatie met zaagsel en houtlijm:
Voor mijn dagelijkse transportfiets wilde ik het achterwiel nog eens aanpakken. De Torpedo naaf uit 1980 was ik niet helemaal tevreden mee, de spaken waren slap en een gebroken, en de velg was na iedere winter goed bruin van de vliegroest, dus die wilde ik graag opnieuw lakken.
Voor de winter had ik het wiel al uit elkaar gehaald, en er een leen wiel ingeplaatst, zodat ik in ieder geval kon blijven rijden. Pas enkele weken geleden kwam het ervan om de velg te ontroesten en opnieuw te lakken. Ik heb weinig tijd, dus besloot ik hem alleen te spuiten, eerst in zwarte grondlak, en daarna in Gamma hoogglans zwart. Ziet er netjes uit, nu maar afwachten hoe die zich gaat houden in de pekel de komende winters.
Voor de achternaaf had ik recent een begin jaren ’50 Torpedo aangeschaft, die nog in mooie staat verkeerde, dus die ingebouwd. Ik weet het bouwjaar van de fiets niet, dus ik vind het ook geen punt om er nog steeds een mengelmoes van te bouwen kwa ouderdom aan onderdelen. Het is in eerste instantie een functionele fiets, en dat zie je ook aan de moderne toevoegingen. Hij moet het gewoon goed doen.
De naaf volgens beproeft recept gesmeerd: kogellagervet voor de kogels, een goeie lik remmantelvet op de remmantel, en de rest een klein drupje olie. De eerste test is veelbelovend, hij remt als de beste! Zonder veel druk op de pedalen kan ik het achterwiel blokkeren.
Jeroen
Ik heb mij vandaag bezig gehouden met het ‘nieuwe’ achterwiel van mijn Germaan uit 1953. Ik heb nog een wiel van hetzelfde jaar waar een STYRIA in gespaakt is. Ik weet niet helemaal zeker of Germaan die naven monteerden maar het is hetzelfde jaar en de naaf heeft de zelfde looks als de test van de fiets. Ik weet wel zeker dat het achterwiel wat er nu in zit niet origineel is omdat de velg gedopt is. Dat werd bij Germaan niet gebruikt. De Torpedo uit 1954 is ook samengesteld uit allerlei onderdelen van andere merken en jaartallen. Die Germaan is overigens een hele goede. Het fietst als de brandweer, het frame en de voorvork zijn kaarsrecht en alles maar dan ook alles is verder origineel op de banden, het zadeldek, de ketting en nu dus het achterwiel na. Wat betreft het achterwiel heb ik mijn best gedaan om het zo goed mogelijk te laten lijken alsof het origineel is.
Het achtertandwiel is overigens zo’n exemplaar met niet afgeschuinde punten. Ik heb er gisteren de hele dag mee gefietst toen het tijdelijk in het frame van de Goricke gemonteerd was. Dat leverde geen probleem op omdat de kettinglijn goed is.
Charles
Eerdere artikelen:
Germaan van Charles
Germaan van Charles 2
Germaan van Charles 3
We hebben vandaag wat zaken ‘recht gezet’. Een krankstel van Maurice wat krom was en de voorvork van zijn dagelijkse Juncker is gericht. Die stond een beetje naar rechts. Marcel was er ook bij en toen we klaar waren met de werkzaamheden zijn we gaan fietsen. Van Beuningen naar Leur waar we ergens verderop een wrak van een fiets langs de kant van een tuin zagen staan. Marcel heeft bedongen dat als hij een Euro zou krijgen hij de fiets mee zou nemen. En dat heeft hij dus gedaan ?
Ik heb het frame van mijn Göricke aan Maurice meegegeven. Dat haal ik maandag weer bij hem op om er weer een complete fiets van te maken. Voor vandaag heb ik er even een paar André wielen in gezet om er mee te kunnen fietsen. Basic.
De trapas van Maurice zit er zo mooi in dat we die hebben laten zitten. De afstand tussen de krancks en de liggende achtervork is links en rechts precies gelijk. Dus eigenlijk is er geen reden om de andere as er in te bouwen. Die gaat ‘op de plank’ voor het geval dat. Die houd ik bij de fiets.
Charles