Buitenmaatje F&S naaf

Deze NOS vernikkelde terugtrapnaaf uit 1922 heb ik bijna 25 jaar geleden gekocht, met het voornemen om hem als pronkstuk in mijn toenmalige transportfiets te monteren.

Maar met een inbouwbreedte van 144 mm kon ik dat uit m’n hoofd zetten.  Dus na een tijdje verdween hij in m’n gereedschapskist met fietsonderdelen. Natuurlijk meermalen op internet gezocht naar informatie maar nooit iets kunnen vinden. Kort geleden kwam ik hem opnieuw tegen en vond ik het zonde dat er maar niets mee gebeurt. Maar het raadsel duurt voort. Dus daarom wil ik graag weten of jullie informatie hebben: is deze bedoeld voor een transportfiets/bakfiets/lichte motor?  Zijn er behalve het meegeleverde 18-tands wieltje ook grotere maten tandwielen geweest? (Deze heeft een schroefgat van 44 mm). De as is 12 mm dik, spaakgaten 3 mm, totaalgewicht 2,54 kilo. Ik zou het leuk vinden als deze naaf (uit)eindelijk terecht komt in de twee/driewieler waarvoor hij bedoeld is zodat hij na een eeuw met zijn loopbaan kan beginnen. Wie kan mij helpen aan meer informatie?  

Groet, Arnold Oudejans  

FAMA van Charles: Torpedo naaf en trapas

Omdat het frame nu niet alleen recht maar ook naar de kettinglijn gericht is, moet het achterwiel ook weer in het midden gespaakt worden. Daarom heb ik alle spaken er even uitgehaald om een frisse start te kunnen maken ? Omdat ik tegenwoordig meer dan jaren geleden nieuwsgierig ben naar de herkomst en geschiedenis van mijn fietsen heb ik de achternaaf nog eens goed bekeken. De drie voor de spaakdikte had ik al gezien en meteen begrepen dat 28 het bouwjaar is en dus niet 2.8 is (inmiddels bekend dat dat 29 is, Jeroen). Zonder de 3 zou het verwarrend kunnen zijn. Maar op dezelfde hoogte als het bouwjaar staat een 4 het zou een A kunnen zijn maar dat denk ik niet want dan zou die een beetje scheef staan. Verder staat er niet alleen D.R.P. In maar er staat nog & D.R.P. achter met daar weer iets wat lijkt op een 2 maar dan ondersteboven. Kan jij daar hout van bakken? ?

En toen heb ik de trapas ook maar eens beter bekeken en dat is er een van Gerkinet met 38 en een M er in gestempeld. Dat roept meteen weer de vraag op of de fiets zelf nu toch echt van 1928 is of tien jaar jonger ?

Ik ben nog steeds niemand tegengekomen die aan de hand van het framenummer uitsluitsel kan geven, dus voorlopig blijft het nog een raadseltje ? Ik zal de vraag eens bij De Oude Fiets neerleggen. Misschien weet Sjoerd ter Burg er iets over te vertellen.

Charles

Zie eerdere artikelen:
Utrechtse FAMA in Tilburg
Pedalen van de FAMA van Charles
FAMA van Charles: richten van het frame

Gebarsten remhevels Torpedo naven (t/m 1948)

Iets wat ik nog niet eerder had gezien, maar wat blijkbaar vrij vaak voorkomt bij Torpedo naven van laat jaren ’20 tot eind jaren ’40: gebarsten remhevels. En ook niet op de plek waar je het het eerst zou verwachten. Ik werd ervan bewust nadat Abram dat had gevonden bij zijn Batavus uit 1933. Die naaf heb ik nu in bezit. Ik was door mijn onderdelen bak aan het kijken, en vond nog twee exemplaren met een barst op precies dezelfde plek (de onderste is die van Abram):

De vraag was, hoe kan dit? Je zou juist schade aan dan achterkant verwachten, omdat bij remmen daar de remhevel op trek staat. Maar als je aan de binnenkant kijkt, dan zie je dat de remhevel precies op de plek van de barst duidelijk ingedeukt is:

Precies aan de onderkant begint de barst. Dit is waar de remhevel conus tegen de remhevel aan slaat tijdens het remmen. En hierdoor onstaat een grote schuifspanning door de remhevel.

Omdat ook precies op die lokatie een knik zit in de remhevel, krijg je nog een extra spanningsconcentratie op die plek. Na vaak genoeg remmen, zal door metaalmoeheid daar een scheur ontstaan. Het zal niet in een keer breken, tenzij de scheur al heel lang is, maar het is wel iets om op te letten. Bij latere Torpedo naven vanaf 1949 zit die scherpe knik daar niet, waardoor dit niet zo gauw optreedt. Zie hier een latere naaf:

Zeker bij transportfietsen, die veel gewicht tot stilstand moesten/moeten brengen, kan dit vaak voorkomen. Ik ben ook naven tegengekomen waar de remhevel vervangen was, dus wellicht dat die gebroken was tijdens gebruik.

Wiel opnieuw opgebouwd

Voor mijn dagelijkse transportfiets wilde ik het achterwiel nog eens aanpakken. De Torpedo naaf uit 1980 was ik niet helemaal tevreden mee, de spaken waren slap en een gebroken, en de velg was na iedere winter goed bruin van de vliegroest, dus die wilde ik graag opnieuw lakken.

Voor de winter had ik het wiel al uit elkaar gehaald, en er een leen wiel ingeplaatst, zodat ik in ieder geval kon blijven rijden. Pas enkele weken geleden kwam het ervan om de velg te ontroesten en opnieuw te lakken. Ik heb weinig tijd, dus besloot ik hem alleen te spuiten, eerst in zwarte grondlak, en daarna in Gamma hoogglans zwart. Ziet er netjes uit, nu maar afwachten hoe die zich gaat houden in de pekel de komende winters.

Voor de achternaaf had ik recent een begin jaren ’50 Torpedo aangeschaft, die nog in mooie staat verkeerde, dus die ingebouwd. Ik weet het bouwjaar van de fiets niet, dus ik vind het ook geen punt om er nog steeds een mengelmoes van te bouwen kwa ouderdom aan onderdelen. Het is in eerste instantie een functionele fiets, en dat zie je ook aan de moderne toevoegingen. Hij moet het gewoon goed doen.

De naaf volgens beproeft recept gesmeerd: kogellagervet voor de kogels, een goeie lik remmantelvet op de remmantel, en de rest een klein drupje olie. De eerste test is veelbelovend, hij remt als de beste! Zonder veel druk op de pedalen kan ik het achterwiel blokkeren.

Jeroen

Fichtel & Sachs Torpedo 40 gaats gevonden!

Hallo Redactie,

Ben al even op zoek naar een 40 gaats Fichtel & Sachs Torpedo naaf van voor de oorlog, maar helaas heeft de zoektocht nog niets opgeleverd  Ik kijk vaak op Ebay.de, Markplaats, Transportfiets.net, en scheunenfun.de. Hoop dat ik via de lezers van jullie site nog aan een F&S naaf kan komen.  Voorkeur gaat uit voor een zwarte versie, maar vernikkeld is ook prima.  Mocht het enkel de huls zijn zonder binnenwerk, dan ben ik zeker geholpen.  Het zou mijn Gazelle transportfiets weer helemaal compleet kunnen maken:  

Nog wat foto’s. Het framenummer komt uit 1931:

Overigens ben ik al weer 15 jaar een liefhebber van transportfietsen, maar vond het tijd worden om er een ware hobby van te gaan maken.

Ter aanvulling, de Gazelle folder uit 1931:

Vervolg:

Hallo, ik wilde laten weten dat ik eindelijk een 40gaats naaf gevonden heb bij Toon in Oirschot. Ziet er nog netjes uit, en geen sporen van slijtage! Huls is van 1935, binnenwerk van tussen de ’25 en ’41. Spaakgaten zijn 2.8mm doorsnee.

Met vriendelijke groet,
Aleksis